აღდგომის მარხვის დაწყების წინა დღეს მართლმადიდებელი ეკლესია იხსენიებს ადამის გამოდევნას სამოთხიდან. ეს სიტყვა – ”გამოდევნა” სრულად არ ასახავს იმას, რაც სინამდვილეში მოხდა. ეს ძველაღთქმისეული ამბავი მოსემ ებრაელებისთვის დაწერა. ჩვენ კარგად უნდა გვახსოვდეს, რომ იმხანად ებრაელებიც და სხვა ერებიც წარმართულ გარემოში ცხოვრობდნენ და, პედაგოგიური ენით რომ ვთქვათ – სულიერების თვალსაზრისით ძნელად მოსარჯულებელნი იყვნენ.
ალბათ შეგინიშნავთ, რომ ბიბლიის ტექსტს ხშირად გასდევს მუქარისა და სასჯელის ტონი. ეს ბუნებრივიც არის. წმიდა წერილი ხომ კონკრეტული ადამიანებისთვის იწერებოდა. ბიბლიის მკითხველი თუ სათანადოდ ვერ ამოიკითხავს და მართებულად ვერ გაიგებს იქ თქმულს, მაშინ მიზანი არ იქნება მიღწეული და წმიდა წერილი აზრს დაკარგავს ამ მკითხველისთვის. ავიღოთ, ვთქვათ, წმიდა სახარება – როგორი მარტივი ენითაა დაწერილი. იქ ვერც ფილოსოფიურ ტრაქტატებს იპოვით და ვერც ღრმა კვლევა-ძიებას. კაცობრიობა 2000 წლის განმავლობაში კითხულობს წმიდა სახარებას და დღემდე სრულად ვერ ამოიკითხა, ვერ ამოწურა იგი – ვერც ამოიწურება, რადგან ეს არის ღვთის სიტყვა. იგი იმგვარადაა ჩაწერილი, რომ გასაგები იყოს ყველათვის – განათლებული ადამიანისთვისაც და გაუნათლებლისთვისაც, და არა მარტო ამათთვის.
ებრაელებისათვის ძალზე გასაგები იქნებოდა, რომ უფალმა გამოდევნა და დასაჯა ადამი. მაგრამ ეს ზედაპირული წაკითხვაა ამ ბიბლიური ამბისა. ყოველ ბიბლიურ ამბავს მრავალი სიღრმისეული შრე აქვს. წმიდა წერილის სიღრმისეულობა, შეიძლება ითქვას, უსასრულობამდე გრძელდება. თუ ამ სიღრმეში ჩავალთ, აღმოჩნდება, რომ საქმე სხვაგვარადაა: ღმერთმა კი არ გამოდევნა ადამი, არამედ თავად ადამს უკვე აღარ შეეძლო ღმერთთან ყოფნა. ეს რომ ვირწმუნოთ, ჯერ უნდა გავარკვიოთ, რა შესცოდა ადამმა, რამდენად მძიმე იყო მისი ცოდვა.
ადამის ცოდვა უსასრულოდ აღემატება ნებისმიერი ჩვენგანის ყველა ცოდვას. რატომ? – იმიტომ, რომ ჩვენ გვაქვს დაცემული ბუნება, ანუ ღმერთისაგან დაშორებული ბუნება. ეს იმგვარი ბუნებითი მდგომარეობაა, როდესაც ჩვენ ღმერთთან ყოფნა არ ძალგვიძს (ისევე, როგორც არ შეგვიძლია მზეს ვუყუროთ პირისპირ გახელილი თვალით – ადამიანის თვალს ამის უნარი არ აქვს). ასეთია ჩვენი ბუნება. ამიტომ ჰქვია მას ”დაცემული”. დაცემულ ბუნებას თავისი თვისებები აქვს. ადამიანის ბუნების ერთ-ერთი უმთავრესი თვისება არის ნება. ზოგისთვის ნება პიროვნული გადაწყვეტილებაა. სინამდვილეში კი იგი ბუნების თვისებაა. რამდენადაც ბუნება დაცემულია, იმდენადვეა დაცემული ჩვენი გრძნობებიც, ინტელექტიც, აზროვნების უნარიც. და ამიტომ არ შეიძლება მათი ნდობა. ისინი ხშირად გვატყუებენ, ”გვაცდუნებენ”, და არასწორი მიმართულებით –უკეთურებისაკენ მივყავართ.
ასევეა ნებელობაც. ჩვენი ნებელობა მიდრეკილია ბოროტებისაკენ, რადგან მას ღმერთთან ყოფნა არ შეუძლია. ეს არის ყველაზე დიდი საშიშროება, რომლის წინაშეც ადამიანი არცთუ ისე იშვიათად აღმოჩნდება ხოლმე, და იგი იმ ზომამდე გვითრევს, რომ ჩვენი პიროვნული გადაწყვეტილება ხშირად სწორედ ჩვენი დაცემული ნების მიდრეკილებებს ემყარება. სამწუხაროდ, ასეთ დროს ჰგონიათ, რომ მაშინ არიან თავისუფალნი, როდესაც გულის, კუჭის ან სხვა ქვენა გრძნობების კარნახს ემორჩილებიან.
ადამი იყო სასუფეველში, რომელშიც არანაირი ბიწი არ იპოვებოდა. იგი უდიდეს ნეტარებას და სიხარულს განიცდიდა ღმერთთან ურთიერთობისას. ადამი, ვითარცა ქმნილება ღვთისა, იყო უნაკლო არსება, გვირგვინი ღვთის მიერ ქმნილი სამყაროსი. ადამი მიისწრაფოდა სრულყოფილებისაკენ, რისი მიღწევაც შეუძლებელია ღვთის სიყვარულის გარეშე. სწორედ სიყვარული უნდა ყოფილიყო ადამის არჩევანი. ხომ არ შეიძლება ადამიანს ძალადობით უყვარდეს. გინდა თუ არა – შეიყვარე! ამ მოთხოვნას არასოდეს უწერია აღსრულება.
ასეც ხდება ხოლმე: ადამიანი გაქრისტიანდება, ეკლესიური ცხოვრების წესს შეუდგება და დაჟინებით მოითხოვს თავისი ოჯახის წევრებისგან: მეუღლისაგან, შვილებისაგან, ბიძაშვილებისაგან – რათა მოიქცნენ; ამისთვის იბრძვის, იძაბება ურთიერთობა ახლობლებთან და დიდი პრობლემები ექმნება მასაც და ოჯახსაც. ამ დროს ეს ადამიანი მოძალადე ხდება, რადგან ძალადობის ყველაზე საშინელი ფორმა სწორედ ეს არის – გინდა თუ არა, გიყვარდეს! არ უყვარს და გაანებე თავი, შენ კი ითხოვ, რომ უყვარდეს. სიყვარული მხოლოდ და მხოლოდ თავისუფალი არჩევანია. იცოდე: თუკი ადამიანი უფალს არასოდეს შეხვედრია, ტაძარში ქუდიც რომ შემოუგდო, არ შემოვა. რა გააძლებინებს აქ სამი საათი?! მაგრამ დაუდგება თუ არა ჟამი უფალთან შეხვედრისა, მაშინვე შემოვა და აქედან ვეღარავინ გაიყვანს.
ამიტომ, როდესაც ჩვენ ადამის საქციელზე ვსაუბრობთ, უნდა გვახსოვდეს, რომ მას ჰქონდა მიზანი – ეს იყო სრულყოფილება. დღეს არასწორად ესმით სრულყოფილების შინაარსი და მნიშვნელობა. რას აღარ აკეთებენ: ზოგი ხელოვნებაში, ზოგი სპორტში, აღმოსავლურ მედიტაციებსაც კი მისწვდებიან ხოლმე, და ფიქრობენ, რომ ეს არის გზა სრლყოფილებისაკენ. სრულყოფილებას ერთადერთი განმარტება აქვს. ეს არის ღმერთთან ურთიერთობა, ოღონდ ურთიერთობა სიყვარულით, იმიტომ რომ ღმერთთან ურთიერთობა უსიყვარულოდაც შეიძლება – არ გიყვარდეს და მაინც ესაუბრო. უფალი უნდა გენატრებოდეს, მასთან ყოველთვის უნდა გსურდეს ყოფნა – ეს არის ქრისტიანობა!
გავიმეორებ – ადამი იყო უნაკლო არსება, ღვთის ქმნილებათა გვირგვინი. მასში არ იპოვებოდა არანაირი ბიწი, არანაირი ცოდვა, არაფერი ისეთი, რაც მის სულს დაამძიმებდა, პირიქით – სრულ სიხარულსა და ბედნიერებას განიცდიდა. მაგრამ მას ჰქონდა მიზანი – სრულყოფილება, ანუ ღმერთთან ურთიერთობა, რაც იმას ნიშნავს, რომ მას მთელი არსებით უნდა შეჰყვარებოდა ღმერთი. ეს უნდა ყოფილიყო მისი თავისუფალი პიროვნული გადაწყვეტილება. სხვაგვარად შეუძლებელი იქნებოდა სრულყოფილების წარმატებული ძიება. ამიტომ უკვირთ ხოლმე ის, თუ რატომ და რისთვის მისცა ღმერთმა ადამს მცნება (კეთილის და ბოროტის შეცნობის ხის ნაყოფის მიღების აკრძალვისა). სწორედ იმიტომ, რომ არჩევანიგაეკეთებინა, არჩევანი იმისა, უნდოდა თუ არა ღმერთთან ყოფნა. უამისოდ იგი ვერ შეიყვარებდა ღმერთს.
თავისუფლებას, საზოგადოდ, თან სდევს ასეთი არჩევანის გაკეთების უნარიც და აუცილებლობაც. თავისუფლება თუ გინდა, აუცილებლად დაგიდგება ჟამი, როდესაც შენ არჩევანი უნდა გააკეთო. და თუ შენ არ ინდომებ არჩევანის გაკეთებას, მაშინ არც თავისუფლება გექნება და აღარც პიროვნება იქნები, არამედ იქნები საგანი. საგანი კი, გინდ სამოთხეში ამყოფე, გინდ ჯოჯოხეთში – სულ ერთია, მისთვის ამას არანაირი მნიშვნელობა არ აქვს.
როდესაც ადამს არჩევანის ჟამი დაუდგა, მან ღვთის საწინააღმდეგოდ გადადგა ნაბიჯი. მისი ცოდვა იმიტომ აღემატება განუზომლად ყველა ჩვენს ცოდვას, რომ ჩვენ მიერ ჩადენილი ნებისმიერი ცოდვა, თუ შეიძლება ასე ითქვას – ადამის პირველცოდვით არის ინსპირირებული. რამდენადაც ჩვენი ნება დაცემულია და მიდრეკილია ბოროტისაკენ, იგი (ნება) ძალადობს ჩვენს არჩევანზე. ყველამ ძალიან კარგად იცის, თუ რა ძნელია სიკეთის ქმნა, ნებისმიერი სათნოების ჩადენა; როგორ გებრძვის და არ განებებს შენში ჩაბუდებული ის რაღაც უბედურება – ბოროტი ძალა, რათა დაგაბრკოლოს სიკეთის ქმნისას, კეთილს მოგგლიჯოს. ვისაც ბავშვი აღუზრდია, კარგად იცის, რაოდენ მიდრეკილია იგი უკეთურებისაკენ. როგორ გვიკვირს ხოლმე: ვინ ასწავლა ეს სიჯიუტე, ურჩობა, ცუდი სიტყვები? საიდან იცის ეს ყველაფერი?! ამას სწავლება არ სჭირდება, რადგან ადამიანის ბუნებაში დაბადებიდანვეა ჩაბუდებული eს მავნე მიდრეკილებანი.
ჩვენთვის ძალიან ძნელია, გავაკეთოთ კეთილი არჩევანი, რადგან ჩვენი დაცემული ბუნება გვაბრკოლებს. აი, ადამისთვის ეს არანაირ სიძნელეს არ წარმოადგენდა, პირიქით – კეთილი არჩევანი უფრო ეადვილებოდა, რადგან იცოდა, რა არის კეთილი და რა დიდ ბედნიერებას მიანიჭებდა იგი. მაგრამ, სამწუხაროდ, ადამმა ბოროტი, უკეთური არჩევანი გააკეთა და ღმერთის წინააღმდეგ გადადგა ნაბიჯი.
ადამის მიერ გადადგმული სამი უკეთური ნაბიჯი იკვეთება. პირველია სიამაყე. ამის დანახვა არ არის ძნელი წმიდა წერილიდან. ერთ-ერთი წმიდა მამა განმარტავს, რომ ადამი შორიახლოს იდგა და ისმენდა, როცა გველი ევას აცდუნებდა. ესე იგი, ადამს შეეძლო, ხელი შეეშალა, მაგრამ თავისი დუმილით ევას ფარული თანამონაწილე გახდა. მაშასადამე, ადამსაც გაუჩნდა ის ”ზედმეტი” სურვილი, მანაც გადადგა ნაბიჯი ცოდვისაკენ, მაგრამ დამოუკიდებლად ვერ გაბედა. აგერ, ევა დგამს ამ ნაბიჯს და შენც შეგიძლია მას გაჰყვე, ამით ხომ თავსაც გაიმართლებ – იმას მივყევი, თორემ…
აქედან გამომდინარე, გველი ევასაც აცდუნებს და ადამსაც, თან ორივეს ეუბნება: თუ თქვენ ამას შეჭამთ, ანუ მცნებას თუ დაარღვევთ და ღმერთს ეურჩებით, მაშინ გახდებით ვითარცა ღმერთნი, – ღმერთებივით იქნებითო. ”
ისიც შეცდომა იყო, რომ ევამ გველთან გააბა საუბარი, დიალოგში ჩაერთო. ეს ჩვენ კარგად უნდა გვახსოვდეს. სრულ სიმართლესაც რომ გეუბნებოდეს, ბოროტთან დიალოგში ჩართვა არ უნდა დავუშვათ. ეს მეტისმეტად აზიანებს ადამიანს. ესეც ორივეს შეცდომა იყო, რადგან ევა დიალოგში ჩაერთო გველთან, ადამი კი ამას ითმენდა. სწორედ ამის შემდეგ გადადგა ადამმა ნაბიჯი ცოდვისაკენ. მათ უთხრეს, თქვენ ღმერთებივით იქნებითო, მოეწონათ ეს აზრი, მოეძალათ ამის სურვილი და მათ გულში სიამაყემ შეაღწია. ეს იყო პირველი ნაბიჯი.
ხშირად ჩნდება შეკითხვა: რატომ გაამაყდა ადამიანი? სატანაც ხომ ასე დაეცა – თავისი მდგომარეობით გაამაყდა და დაეცა. პირველ ადამიანსაც მსგავსი რამ დაემართა. ცდილობენ, ამის მიზეზი ლოგიკით ახსნან, მაგრამ ლოგიკით ბოროტება არ აიხსნება. სიამაყე არის მწვერვალი ბოროტებისა და იგი ვერანაირი ადამიანური ლოგიკით ვერ აიხსნება. ლოგიკით შეიძლება სიმართლე გაარკვიო. უსამართლობას და, მით უფრო, ბოროტებას ვერ ახსნი. იგი იმიტომ არის ბოროტება, რომ აუხსნელია. ის, რაც აიხსნება, თავისი მიზეზები აქვს. ბოროტებას კი მიზეზი არ აქვს – იგი აუხსნელია.
ადამმა ეს ნაბიჯი იმ მიზეზით გადადგა, რომ ღმერთობა ღმერთის გარეშე მოინდომა. ჩვენ ვიცით, რომ ადამი სწორედ იმისთვის იყო მოწოდებული, რომ ღმერთი უნდა გამხდარიყო. მაგრამ მან ღმერთის გარეშე – უღმერთოდ დააპირა ღმერთობა. ყოველ ჩვენგანს უნდა სამოთხეში დაბრუნება – ეს არის სურვილი, გავხდეთ ღვთის მსგავსნი. ღვთის მსგავსება არის განღმრთობა, ოღონდ არა ბუნებით, არამედ მადლით. მადლისმიერი ღმერთობის, განღმრთობის ნაცვლად, ადამმა მოინდომა, გამხდარიყო ღმერთი უკანონოდ, მოეპარა ეს სიდიადე და ღირსება; კანონიერი გზით კი არ მიეღო, არამედ ღვთისადმი ურჩობით, მცნების დარღვევით და ღალატით უფლისადმი, რომელიც მისი ზეციერი მამა იყო.
ევამ დაინახა, რომ ეს ”კეთილ არს ჭამად”; შემდეგ ისიც დაინახა, რომ სათნოა თვალისათვის ”ხედვად და შუენიერ განცდად”. ამ სამმა ცოდვამ – სიამაყემ, აგრეთვე იმან, რომ საჭმელად კარგია, გემრიელი იქნება. ე.ი. ხორციელ სიამოვნებას მივიღებთ და იმანაც, რომ მოსაწონია, სათნო სანახავია თვალისათვის და მშვენიერია, ანუ ნაყოფის მშვენიერების და სილამაზის განცდამ, ე.ი. მომხვეჭველობამ– აი, ამ სამმა ცოდვამ დასცა პირველი ადამიანები. ეს სამი ცოდვა დღესაც გვძირავს ცოდვის ჭაობში და ღმერთს გვაკარგვინებს.
სწორედ ამ სამ ცოდვაზე გვიბრძანებს წმიდა იოანე ღვთისმეტყველი თავის ეპისტოლეში: ”ყოველივე სოფელსა შინა ესე არს გულის თქუმაჲ ჴორცთაჲ და გულის თქუმაჲ თუალთაჲ და სილაღე ამის ცხოვრებისაჲ. და ესე არა არს მამისაგან, არამედ სოფლისაგანი არს” (1 იოანე 2,16). ისიც საგულისხმოა, რომ სატანა ამ სამი ცოდვისაკენ უბიძგებს უფალს უდაბნოში გამოცდისას. ამჯერად ამ ცოდვათაგან მეორეზე მინდა გითხრათ. ეშმაკი ორმოცი დღის ნამარხულევ უფალს ეუბნება, ეს ქვები პურად გადააქციე და შეჭამეო. ეშმაკი ფიქრობდა, რომ უფალს შეეძლო ჩაედინა ეს ცოდვა, რადგან მას ადამიანური ბუნება ჰქონდა. ამ ცოდვის გარეგნული მიზეზი იქნებოდა შიმშილი, ის, რომ მას შიოდა. რაკი საკვების მიღება გარკვეული სიამოვნებაა, ეშმაკის ფიქრით, უფალი ხორციელ სიამოვნებას მიიღებდა. ასე იქცევა ხოლმე ცოდვის წყაროდ ბუნებრივი მოთხოვნილება მაშინ, როდესაც ამ მოთხოვნილების დაკმაყოფილებას ეშმაკი გვთავაზობს ან გვიბიძგებს. ჩვენ ვიცით, რაც უპასუხა უფალმა მაცდურს: ”წერილ არს, რამეთუ: არა პურითა ხოლო ცხოვნდების კაცი, არამედ ყოვლითა სიტყვითა, რომელი გამოვალს პირისაგან ღმრთისა” (მათე 4,4) – აი, როგორ უარყო უფალმა სატანისაგან შემოთავაზებული წინადადება.
წმიდა იოანე ღვთისმეტყველი იმავე ეპისტოლეში გვაფრთხილებს, რომ სწრაფვა ხორციელი სიამოვნების მიღებისაკენ ძალიან საშიშია, წუთისოფელში სწორედ ხორციელი გულისთქმაა გაბატონებული. აი, რა დაემართათ პირველ ადამიანებს. მათ განიცადეს, რომ ”კეთილ არს ნაყოფი ესე ჭამად”. ამ დროს მარტო ჭამა და გემოთმოყვარეობა არ იგულისხმება, არამედ ნებისმიერი ხორციელი სიამოვნება. ასეთი შეკითხვაც ჩნდება: რას უშლის ხელს ხორციელი სიამოვნების მიღება? ჩვენს ხორცს ხომ აქვს უნარი, განიცადოს სიამოვნება. მეც მასხია ხორცი. მართალია, ცოდვით დაცემული ვარ, მაგრამ ხომ მაქვს ეს ხორცი, რომელსაც სიამოვნების განცდა შეუძლია; და თუ ღვთისგან მაქვს ხორცი, რომელსაც ამ სიამოვნების განცდის უნარი აქვს მიცემული, რატომ მიმეთვლება ეს ცოდვად?
ჯერ ერთი, უნდა ითქვას, რომ ყევლანაირი სიამოვნების განცდა არ არის ცოდვა. პირიქით, განა ბიბლიაში არ წერია ღვინოზე, რომ იგი ”ახარებს გულსა კაცისასა. და პური ადამიანის გულს განამტკიცებს (ფსალმუნი 103,15)? ხომ ამბობს ამას წმიდა წერილი. ასევე დაშვებულია ქორწინება. მაშასადამე, არ არის ყოველგვარი სიამოვნება ცოდვა. მაგრამ, როგორც კი თვითმიზნად იქცევა სიამოვნება, ანუ როცა შენ მიიჩნევ, რომ ხორცი და ჯანმრთელობა სიამოვნებისთვის გაქვს და მხოლოდ ამ სიამოვნების მიღებაა შენი ცხოვრების მიზანი – მაშინ იქცევა ის ცოდვად, იმ ცოდვად, რომელიც ადამიანს ხელს უშლის ცხონებაში.
არის ხორციელი სიამოვნება, რომელზეც ახლახან ვისაუბრეთ, და არის სულიერი სიამოვნება, რომელიც ძალზედ ფაქიზია. დიდი სიფრთხილე სჭირდება მის აღქმას. მარტოდენ ხორციელი სიამოვნების მიღებით გაუხეშებულებს დაკარგული გვაქვს უნარი, აღვიქვათ და განვიცადოთ სულიერი სიამოვნება, რომელიც აღემატება ყოველგვარ ხორციელს. ამიტომაც არის აუცილებელი გარკვეული ასკეზი (ღვაწლი), თუკი გვინდა, წარმატება გვქონდესლოცვაში, ანუ ღმერთთან ურთიერთობაში (არა აქვს მნიშვნელობა, ჩვენ სასულიერო პირნი ვართ, თუ ერისკაცნი). მაგალითად, მარხვაში მთავარი დიეტა კი არ არის, როგორც ზოგიერთს ჰგონია. მარხვა, უპირველეს ყოვლისა, არის ბრძოლა სიამოვნებასთან, ხორციელ სიამოვნებასთან, ტკბობასთან. ხორცს რომ დაუტკბები, მოეფერები, ელოლიავები, გაანებივრებ და გააფუფუნებ, მერე მას აღარ ექნება ლოცვის უნარი.
ლოცვაში სიხარული უნდა ეძებო, შენ კი ხორცით დამტკბარხარ და სულიერი სიამოვნების განცდის უნარიც ამიტომ გეკარგება. ადრეც გვითქვამს და კვლავ გავიმეორებთ. სტუმარი რომ მოგივა სახლში, რა თქმა უნდა, მას გემრიელი საკვები უნდა მიართვა, სტუმრისადმი პატივისცემა და სიყვარული გავალდებულებს ამას.
ნუ ველოლიავებით, ნუ ვეფოფინებით საკუთარ თავს, რადგან ეს ლოცვის უნარს კლავს ჩვენში და ღმერთთან ურთიერთობის სურვილს გვითრგუნავს. ამიტომ არის, რომ წლები გადის, ვძალადობთ საკუთარ თავზე, იქნებ როგორმე ღირსეულად დავდგეთ ლოცვად, მხურვალედ ვილოცოთ, მაგრამ არაფერი გამოდის. და იცით, რატომ. როცა შენ ხორციელ სიამოვნებას იღებ და არასოდეს გაურბიხარ ამას, არც მარხვაში, ხსნილში ხომ არ გაურბიხარ და არ გაურბიხარ – იცოდე, არ გამოვა ლოცვა. ვეცადოთ, ნაკლები სიამოვნება მივანიჭოთ ჩვენს ხორციელ ბუნებას – იქნება ეს კვება, სხვადასხვაგვარი განცხრომა, ძილი, გასართობი სანახაობების ყურება და ა.შ. და ა.შ. განსაკუთრებით დედაკაცები უნდა შეეცადონ. ერთხელ მაინც ვცადოთ და უარი ვთქვათ ტელესერიალების გულმოდგინედ ყურებაზე!
როგორც წმიდა იოანე ღვთისმეტყველი ამბობს, მეორე ცოდვა, რომელიც ამ სოფელშია, არის ”გულისთქუმაჲ თუალთაჲ” (1იოანე 2,16), ანუ ”სათნო თვალითა ხედვად”… რა არის ეს ”გულისთქუმაი თუალთაჲ”? გავიხსენოთ ისევ უფლის გამოცდა უდაბნოში სატანისაგან: მან აიყვანა მაღალ მთაზე და აჩვენა მთელი ამ ქვეყნის სუფევანი, ანუ დიდება, ძალაუფლება, ხელმწიფება და უთხრა, ყოველივეს შენ მოგცემო, თან დასძინა – თუკი თაყვანს მცემო. მაშინ გაქვს სწრაფვა ძალაუფლებისკენ, მომხვეჭველობისკენ, როცა გაშმაგებული სურვილი გიჩნდება: მანქანას ნახავ – ის გინდა, სახლს ნახავ – ესეც გინდა; ყველაფერი გინდა სხვისი, რაც კი რამ არის მშვენიერი და მდიდრული, და მთელი შენი არსება ძალაუფლებისკენაა მიმართული, რაც ყველაზე სახიფათოა. ყოველივე ეს ეშმაკმა შეიძლება მოგანიჭოს კიდეც, თუკი სულს მიჰყიდი მას. მაგრამ, ყველამ იცის, საბოლოოდ რითაც მთავრდება ხოლმე ეს სწრაფვა ამ ცხოვრებაშივე.
ეს არის ”გულისთქუმაჲ თუალთაჲ”! ამქვეყნიურის მომხვეჭელი ადამიანი სულ მცირე ხნით მაინც რომ დაფიქრდეს იმაზე, რომ იქით ეს ყოველივე არაფერში გამოადგება, იქნებ მოიძიოს ძალა და შეჩერდეს. თუ არა და, სადღა ეცლება იმისთვის, რომ ილოცოს და ევედროს უფალს ცხონება; რა დროს გადარჩენა და ცხონებაა, როცა შენ ძალაუფლება გინდა, გინდა, სიმდიდრე და ქონება ჩაიგდო ხელში და მომხვეჭველობით ხარ დაკავებული. ხომ ცხადია, რომ ასეთი ადამიანის ლოცვა იქნება გულგრილი. უგულოდ წარმოთქმული ლოცვა ვერ აღწევს უფლის საყდრამდე. და თუ მაინც ლოცულობს იგი – თავს იტყუებს ამ დროს, ფარისევლობს, სინდისს იმშვიდებს, რათა გაჩუმებული ჰქონდეს სინდისი, ხელი რომ არ შეუშალოს მომხვეჭველობაში. აი, ეს არის სწორედ ”გულისთქუმაჲ თუალთაჲ”.
შემდეგი ცოდვა, როგორც წმიდა იოანე ღვთისმეტყველი ამბობს, არის ”სიამაყე ამა სოფლისაჲ” – ”სილაღე ამის ცხოვრებისაჲ” (1იოანე 2,16). ადამი და ევა ეშმაკმა სწორედ ამ ცოდვით აცდუნა, როცა უთხრა, ისე იქნებით, როგორც ღმერთებიო. ეშმაკი ხორციელი ცდუნებით მათ ვერ აცდუნებდა, რადგან მათი ნება არ იყო დაზიანებული. მათ არ ჰქონდათ მიდრეკილება ბოროტისაკენ. ამიტომ მოძებნა მან ყველაზე მახვილი იარაღი –სიამაყე. ისინი უნდა გაამაყებულიყვნენ და შემდეგ დაეცემოდნენ კიდეც. ასეც მოხდა.
ჩვენ კი, რადგან ნება დაზიანებული გვაქვს და მიდრეკილნი ვართ ბოროტებისაკენ, მეტისმეტად თავმდაბალნიც რომ ვიყოთ, ხორციელი სიამოვნებისა თუ მომხვეჭველობის სურვილით ნებისმიერ ჩვენგანს მოინადირებს ბოროტი. პირველი ორი ცოდვა რომ შემოაღწევს და გაბატონდება, თავისთავად შემოვა, შემოჰყვება ის მესამე, ყველაზე დიდი ცოდვა – სიამაყე.
მომხვეჭველობის ვნება ჩანასახშივე გულისხმობს სიამაყეს, რადგან რა არის მომხვეჭველობა, თუ არა ის, რომ სხვაზე მეტი გქონდეს, სხვაზე უპირატესი იყო, სხვაზე უკეთ ცხოვრობდე, სხვაზე ხშირად გიხაროდეს ამქვეყნიური სიხარულით. მოდით, ისიც გავიხსენოთ, როგორ ცდილობს სატანა უფლის ცდუნებას ამ ცოდვაში. იგი ტაძრის უმაღლეს ქონგურაზე აიყვანს უფალს და ეტყვის: თავი გადაიგდე აქედან, ანგელოზები დაგიჭერენ, შენ ხომ ღვთის ძე ხარო. ამით იმასაც მიანიშნებს, რომ ამ სასწაულის მხილველები ძედ ღვთისად აღიარებენ მას, ესე იგი, პოპულარული გახდები, ტაშს დაგიკრავენ, ყველა გამოგყვება და შენც ხომ ეს გინდა, რომ ხალხი გამოგყვესო.
ხედავთ, როგორ შემპარავად მოქმედებს ეშმაკი? ადამიანთაგან უმრავლესობას იგი, სამწუხაროდ, ამგვარად აცდუნებს და ღუპავს. მარხვის დაწყების წინ არასოდეს
არ უნდა დავივიწყოთ ეს სამი ცოდვა:
სხვადასხვაგვარი ხორციელი სიამოვნებანი, რაც ლოცვის უნარს კლავს;
მომხვეჭველობისა და ძალაუფლებისკენ სწრაფვა, რაც ასევე კლავს ჩვენში ლოცვის უნარსა და სურვილს, რადგან გული ამ სწრაფვითაა სავსე;
და სიამაყე, რომელსაც უამრავი გარეგნული გამოვლინებანი აქვს.
თავისი უმაღლესი გამოვლინებით სიამაყე ძალიან ჰგავს სიმდაბლეს, იმდენად, რომ, სამწუხაროდ, ძნელდება ხოლმე მათი გარჩევა. არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ჩვენი ცხონება მაშინ დაიწყება, როცა სიამაყეს დავთრგუნავთ მორჩილებით და საუნჯე აქ კი არ გვექნება – ხორციელი სიამოვნებით თუ მომხვეჭველობით მოწეული, არამედ იქ, ზეცაში, უფალთან იქნება ჩვენი საუნჯე. ეს არის სწორედ მარხვის მიზანი, რათა კიდევ ერთხელ აღვიჭურვოთ ამ დიდებული სათნოებით, რომლის მეოხებითაც უნდა ვებრძოლოთ დაცემულ ძალებს, ვებრძოლოთ საკუთარ დაცემულ ნებას, დაცემულ გრძნობებს, ცოდვების მბად გულს, დაცემულ გონებას. უნდა ვეცადოთ, შევიყვაროთ ადამიანი, ჩვენნაირი ცოდვილი. მივუტევოთ ყველა შეცოდება, რადგანაც ყველაზე ცოდვილები თვითონ ჩვენ ვართ.
შენ რა იცი ან საიდან უნდა იცოდე, რამდენად ცოდვილია შენ გვერდით მდგომი? შენ ხომ მის გულში არ იყურები? მოდი, ჯერ შენს გულში ჩაიხედე და, რასაც დაინახავ, განა მოგცემს საშველს, რომ მოიცალო და სხვა განიკითხო?
თუკი ამას შევძლებთ, მაშინ ჩვენი საუნჯე ჭეშმარიტად ცათა შინა იქნება და უფლის სიტყვებიც მალამოსავით დაეფინება ჩვენს გულს, რამეთუ: ”სადაცა არს საუნჯე თქუენი, მუნცა იყოს გული თქუენი” (ლუკა 12,34). დიახ, სადაც იქნება გული ჩვენი, მთელი ჩვენი არსებაც იქითკენ მიისწრაფვის უკვე აქვე, ამქვეყნადვე და, მით უფრო, გარდაცვალების შემდეგ, რაც ცხონების საწინდარია.
ამინ!
მადლი უფლისა ჩვენისა იესუ ქრისტესი და სიყვარული მამისა და ზიარება სულისა წმიდისა იყოს თქუენ ყოველთა თანა, ამინ.
22 თებერვალი, 2004 წელი
წყარო: teodore.ge