ქრისტეში სულიერ ცხოვრება არის ძალიან ფაქიზი და თავისებური. ამიტომ ქრისტიანს სჭირდება დიდი ყურადღება და გააზრებული მოქმედება, სანამ არ შეიძენს სწორ შეხედულებას ასეთი ცხოვრების შესახებ. იგი შეიძლება მივამგვანოთ ქიმიური რეაქციის განტოლებას, რომელშიც ყველა კომპონენტი სწორი მიმდევრობით უნდა იყოს განლაგებული, წინააღმდეგ შემთხვევაში, რეაქცია არ მოგვცემს ჯეროვან შედეგს. სულიერ ცხოვრებაში კი, თუ ადამიანი არ იღვაწებს სწორად, შედეგი შეიძლება სავალალოც კი აღმოჩნდეს. ეკლესიის წმიდა მამები იყვნენ ინტელექტუალი ღმრთისმეტყველები. ოღონდ არ თანამედროვე აზრით, როცა უნივესიტეტის კურსდამთავრებულს აძლევენ ქაღალდს, სადაც წერია, რომ ის არის «ღმრთისმეტყველი». წმ. მამები საუბრობდნენ ღმერთთან და ეყრდნობოდნენ რა ღმერთთან ურთიერთობის პირად გამოცდილებას – აქედან გამომდინარე იყვნენ «ღვთისმეტყველები». ძველი აღთქმა, როგორც იცით, მიმართავს რა ადამიანს, იწყება სამყაროსა და თვით ადამიანის შექმნით. მე შევეცდები, ვისაუბრო იმაზე, თუ რა არის ქრისტიანული გაგებით «ადამიანად ყოფნა» და რა მნიშვნელობა აქვს ადამიანისთვის ღმრთის განხორციელებას. მართლმადიდებელი ეკლესია ხშირად წარმართავს ჩვენს ყურადღებას ქრისტეს მიერ ყოვლადწმიდა ქალწულისაგან ხორცის შესხმის მოვლენასკენ, რაც აღესრულა იმისათვის, რომ აღსრულებულიყო ადამიანის გადარჩენის საღმრთო ჩანაფიქრი, ადამიანს მისცემოდა საშუალება განღმრთობისა. ჩვენ, თანამედროვე ადამიანებმა, პირველქმნილი ადამის მემკვიდრეებმა, არ შეგვიძლია კონკრეტულად ვიცოდეთ, ის თუ ზუსტად როგორ შექმნა ღმერთმა ადამიანი თავის ხატად და მსგავსად. წმიდა წერილი არაა წიგნი სამცნიერო გამოკვლევების შესახებ. მე მომისმენია ასეთი გამონათქვამები: „რა მოხდება, თუკი აღმოაჩენენ უცხოპლანეტელებს, ან, მაგალითად, უცხო ცივილიზაციების კვალს, რომლებიც გვიჩვენებენ სიცოცხლის სხვა ფორმების არსებობას სხვა პლანეტებზე? რას იტყვის მაშინ ეკლესია? ემუქრება თუ არა მას საშიშროება ამ მხრივ?“ – არა, არ არსებობს მისთვის ასეთი საშოშროება! იმიტომ, რომ წმიდა წერილი ჩვენ მოგვითხრობს სხვა რამეზე. მოვლენა, რომელიც წერია წმიდა წერილში და რომელიც ჩვენ, მართლმადიდებელ ქრისტიანებს გვეხება, ისაა, რომ უსაზღვრო სიყვარულით აღძრულმა ღმერთმა შექმნა ადამიანი, თავის ხატად და მსგავსად. წმიდა წერილიდან ვიცით, რომ ღმრთის მიერ სამოთხეში დასახლებული პირველი ადამიანის – «ადამის» – სულიერი თვისებები მოქმედებდნენ ჰარმონიულად. ადამის გონება, მისი სულიერი ძალები, გულისმიერი გრძნობები და სურვილები იყო მიმართული მთლიანად ღმრთისაკენ. ის თავისი სიყვარულით, პირდაპირი მნიშვნელობით, ეფერებოდა ყოველ არსებას, ყოველ ქმნილებას, ის ამას აკეთებდა სრულიად ბუნებრივად, იმიტომ, რომ მთელი მისი სულიერი ძალები იყო შეერთებული, რადგან ჯერ კიდევ არ იყო დარღვეული მისი პირველქმნილი არსი. ადამის დაცემის, ღმერთთან განშორების შემდეგ, მეყსეულად გაწყდა რა მისი კავშირი ღმერთთან, დამახინჯდა ადამიანის პიროვნება, მისი მთელი შინაგანი თვისებები ღრმა შეუსაბამობაში აღმოჩნდა ერთმანეთთან, ჰარმონიულობა დაირღვა. და, აი, ახლა ჩვენ ვხედავთ ადამიანს – ღმერთისგან განდგომილს, ვნებების მიერ დამარცხებულს და ცოდვისკენ მიდრეკილს. თავად ცოდვა და ვნებები, არაფერია, თუ არა ბუნებრივ, სულიერ ენერგიათა გაუკუღმართებული, დისჰარმონიულ მოქმედება, ენერგიათა, რომლებიც ღმრთისაგან საჩუქრად განღმრთობისთვის მოგვეცა. ღმერთმა ადამის გონება განუწყვეტელი ლოცვის ძალით დააჯილდოვა, განუწყვეტელი ლოცვა არის გამუდმებული მახსოვრობა ღმრთისა და მსჯელობა ღმერთის შესახებ. დაცემულ ადამში კი ეს ყველაფერი შეწყდა, მისი გონება მოწყდა ღმერთს, მასში ღმერთი ჩაანაცვლა საკუთარმა «ეგომ» და გადაერთო მატერიალურზე, ამასოფლის საგნებზე. ღმერთს დაცილებულმა დაკარგა ჭეშმარიტი ცოდნა ღმერთისა და სამყაროს შესახებ და ამიტომაც დაიწყო მატერიალური საგნების გაღმერთება-თაყვანისცემა. ასე ჩაისახა კეპთთაყვანისცემა, რომელიც არამარტო ქრისტემდე სამყაროში არსებობდა, არამედ ახლაც, ჩვენს დროშიც სხვადასხვა ფორმით არსებობს. ადამიანმა მიატოვა ღმერთი, მაგრამ ღმერთს არ მიუტოვებია ადამიანი. ის ყოველთვის, ყველა ეპოქაში, სხვადახვა ფორმით ეცხადებოდა ადამიანებს (რამდენადაც ადამიანი აძლევდა ამის საშუალებას). საბოლოოდ კი თავად განკაცდა და კვლავ მოგვცა, სამოთხეში შეწყვეტილი ერთობის დაბრუნების საშუალება. ქრისტე ამსოფლად მოვიდა არა იმისათვის, რომ ჩვენთვის სახარება, როგორც ჭეშმარიტებათა კრებული მოეცა. სახარება არაა წიგნი, რომელიც, როგორც ყურანი, ციდან ჩამოვარდა და რომელშიც გადმოცემულია მოქცევის წესები და ფილოსოფია, რომელთაც ადამიანი უნდა მისდევდეს. სახარება – ეს მოციქულთა ქრისტეში და ქრისტესთან ცხოვრების პრაქტიკული გამოცდილებაა. ქრისტე მოვიდა იმისათვის, რომ თავისი თავი ჩვენთვის მოეცა და ეს ხდება დღესაც, ყოველდღე, ეკლესიაში, საღმრთო ლიტურგიისას. ამაშია ღმრთის სიტყვის განხორციელების არსი. ძე ღმერთი გახდა ადამიანი, მიიღო ჩვენნაირი, ღმერთს დაცილებული ბუნება, საკუთარ ღვთაბრივ პიროვნებაში შეიერთა, განაღმრთო და მასთან ზიარებით ჩვენც მოგვცა განღმრთობის შესაძლებლობა. ამასთანავე გვიჩვენა გზა თუ როგორ ვიცხოვროთ მასში და მასთან ერთად. ცად ამაღლებულმა მაცხოვარმა სამყაროს დაუტოვა თავისი ეკლესია. ეკლესია, წმიდა მამათა სწავლებით, არის – «ზეცა მიწაზე», ადგილი, სადაც თაობიდან თაობას გადაეცემა ღმერთთან ურთიერთობის გამოცდილება და ჭეშმარიტი ღმერთის შეცნობის შესაძლებლობა. ეკლესიამ, დაარსებისას (მაცხოვრის აღდგომიდან ორმოცდამეათე დღეს) მიიღო სულიწმიდის მადლი, როგორც განმამღრმთობელი, როგორც ქრისტეში ღმერთთან შეერთების წინამძღვარი და ეს მადლი გარდაეცემა თაობიდან თაობაში იმ ადამიანებს, რომლებიც არიან ეკლესიის წიაღში. ჩვენს წინ აღარ არის ნამდვილი ადამიანი თავისი პირველსახით, ისეთით, როგორიც ის ღმერთმა შექმნა. ჩვენ მხოლოდ თანამედროვე ადამიანის ხილვა შეგვიძლია, ანუ, მხოლოდ ჩვენი და ჩვენს ირგვლივ მყოფების, რომლებიც დაცემულ მდგომარეობაში ვიმყოფებით. მაშასადამე, იხილეთ, რა გვაქვს: «პირველქმნილი ადამიანი – ადამი; შემდეგ – დაცემული, ღმერთს დაცილებული ადამიანი – ეს ვართ ჩვენ, ყველანი; და თუ შეიძლება ვთქვათ, – ზეადამიანი, ანუ ქრისტე – ღმერთკაცი». ადამიანური ცხოვრების მიზანია, განღმრთობის გზით დავიბრუნოთ ჩვენი თავი, ანუ დავბრუნდეთ სამოთხისეულ მდგომარეობაში. ეს ერთის მხრივ დაბრუნებაა ადამისეულ, დაუცემელ მდგომაორეობაში, მაგრამ, ქრისტესთან ერთობით, ხარისხობრივად გაცილებით მაღალი მდგომარეობა გვეძლევა. ეკლესია – ესაა ადამიანთა სულების საავადმყოფო, სადაც იკურნება დაზიანებული, ღმერთს დაცილებული ადამიანი. განკურნება ხდება არა რაიმე მაგიური-რიტუალური საშუალებით, არამედ ღმერთთან ცოცხალი ერთობით, რომელიც ყველა წმიდანს გამოუცდია. ამ გზით მავალი ადამიანების სიწმიდე ამტკიცებს მის ჭეშმარიტებას და საიმედოობას. ურიცხვმა ადამიანმა, რომელმაც ამ გზით იარა, მიიღო სულიერი ჯანმრთელობა და წონასწორობა. ესე არის გზა – დაბრუნება პირველსაწყის მადლმოსილებასთან და შინაგან სილამაზესთან. დღეს, სამწუხაროდ, საზოგადოებაში თვითონ ცოდვის გაგებაც აღარ არსებობს, ხოლო თავად ცოდვა აყვანილია ღმერთის ადგილას. აქედან აი, რა გამომდინარეობს: თუ შენ ჩადიხარ შენი ადამიანური ბუნების საწინააღმდეგო საქციელს, ეს ითვლება ბუნებრივად, ხოლო, თუ შენ ეწინააღმდეგები საყოველთაო განდგომილებას და ებრძვი ცოდვას, ეს ითვლება არანორმალურად იმიტომ, რომ შენ ისე არ იქცევი, როგორც იქცევა უმრავლესობა. ჭეშმარიტი ქრისტიანი, ამა სოფლის თვალში გამოიყურება უბედურად, საცოდავად, დაჩაგრულად, როცა თავად ქრისტიანების გული სავსეა ციური სიხარულითა და გამოუთქმელი ნეტარებით. ახლა მე შევეცდები ავხსნა, რა არის ცოდვა, მისი არსი. ბევრი ახალგაზრდა მეკითხება: „რატომაა, მაგალითად, მოცემული საქციელი ცოდვა? რატომ კრძალავს ეკლესია იმას, რაც მე ასე მომწონს და სიამოვნებას მანიჭებს? ნუთუ ეკლესია ასეთი სასტიკია? საიდან მოიტანა, საერთოდ, რომ ეს მოქმედება ან სიამოვნების ზოგიერთი სახე ცოდვაა?“ ცოდვა არის ადამიანური ბუნების (მისი თავდაპირველი, დაუზიანებელი სახის) წინააღმდეგ მიმართული კონკრეტული მოქმედება. თუ ყურადღებით ჩავუღრმავდებით წმიდა წერილს, შეგიძლია დავინახოთ, რომ ყველა მცნება, გარდა მორჩილებისა და თავის შეკავებისა სამოთხის ერთი ხის ნაყოფის მიღებისაგან, ადამიანს მიეცა მისი დაცემის შემდგომ. მცნებები ადამიანისთვის არის შემაბრკოლებელი გარემოებანი, რომლებიც ზღუდავს, აკავებს მას საღმრთო სჯულის ფარგლებში. ამიტომ, როცა ადამიანი სახარებისეული მცნებების შესრულებით, თავის თავზე მუშაობით და ღმრთის შეწევნით გამოდის მონური მდგომარეობიდან, მისთვის მცნებები და კანონი უქმდება, როგორც ამის შესახებ წერს მოციქული პავლე: «რჯული მართლისთვის არაა» (I ტიმ. 1.9). ანუ მართლისთვის კანონი აღარაა საჭირო, იმიტომ, რომ მართალი ცხოვრობს და მოქმედებს ბუნებრივად. ღმერთს არ სჭირდება, უთხრას ასეთ ადამიანს: არა იცრუო, არა ჰკლა, არ იმუშო, არ იპარო და ა.შ… რადგანაც ასეთი ადამიანი უკვე ჰარმონიულად მოქმედებს და მადლმოსილი ცხოვრება მისთვის ბუნებრივი ხდება. ამ მომენტიდან ადამიანისთვის უმნიშვნელოვანესია სამი სათნოება: «სარწმუნოება, სასოება და სიყვარული», მაგრამ ეს არ უნდა იყოს თეორიული რწმენა, რომელიც დაფუძნებულია მხოლოდ საეკლესიო დოგმატებზე და დადგენილებებზე, არამედ სარწმუნოება უნდა იყოს ცოცხალი, მხედველი უხილავი ღმრთისა – რწმენის თვალებით. ეს უნდა იყოს ადამიანისა და ღმრთის ურთიერთობის გამოცდილება. ასევე იმედი ღმერთის მოწყალებისა, იმედი ღმერთის კაცთმოყვარებისა, რომ ის არასოდეს მიატოვებს ადამიანს. უდიდესი ამ სამ სათნოებათაგან არის სიყვარული, რომელიც აერთებს ადამიანის სულს ღმრთის სულთან. სიყვარული ადამიანს ღმერთს ამსგავსებს. ადამიანი, რომელსაც აქვს სიყვარული, სულიერად გარშემოეკვრება ყველა არსებას და ქმნილებას, მაგრამ ეს უკვე მაშინაა, როცა ადამიანი დაამარცხებს ცოდვას და სულიერად გამოჯანმრთელდება. როგორც უკვე ვთქვით, სამოთხისეული ურჩების გამო, ადამიანს საკუთარ თავში აქვს სულიერი და ხორციელი თვისებების ღრმა უთანხმოება. ადამიანი წინააღმდეგობებშია, უნდა გააკეთოს ერთი – აკეთებს სრულიად სხვა რამეს. ყველაფერი ეს არის შედეგი სულიერი ავადობისა. ჩვენ ყოველთვის უნდა გვახსოვდეს, რომ ჩვენი უთიერთობა ღმერთთან არ წარმოდგენს წმიდა, უცოდველი არსების ურთიერთობას სრულყოფილ ღმერთთან. ეს უნდა გავითვალისწინოთ, თორემ ადვილად შეიძლება გადავიხაროთ ცრუ-აღფრთოვანებულ სიხარულში, რაც ეგოიზმისგან იბადება. ჩვენი დამოკიდებულება ღმერთთან კიდევ შეიძლება მივამგვანოთ ბავშვების დამოკიდებულებას მოყვარულ მამასთან, საფუძველი ასეთი ურთიერთობებისა უნდა იყოს სინანულის გრძნობა. სინანული – ეს არის ადამიანის მიერ იმის შეგრძნება, რომ ის ღმერთისგან დაშორებულია, ანუ სიბნელეშია და მხოლოდ ღმერთს შეუძლია ამ სიბნელიდან გამოყვანა. როცა ადამიანი იგრძნობს ღმრთისაგან თავის განშორებას, იგი იწყებს ლოცვას სინანულით. წმიდა მამები ეკლესიას უწოდებენ სამკურნალო ალაგს, სადაც ექიმი არის არა რომელიმე ადამიანი, არამედ თვით ქრისტე, რომელიც თვით ემსახურება, თავად უვლის ავადმყოფებს და უძლურთ და თავადვე კურნავს მათ. როცა ადამიანი ადის ღმერთთან «სწორი დამოკიდებულების დონეზე», თანდათან მასში დაიწყება სასოების ზრდა, რომ უფალი ყოვლადმიმტევებელი სიყვარულია. მას უკვე აღარ უჭირს თავისი ცოდვების შემჩნევა, მას ეხსნება ხედვა თავისი განშორებულობისა ღმრთისაგან, თავისი ავადმყოფური მდგომარეობისა ამას მოაქვს სიხარული და სიმშვიდე. ეს შეიძლება შევადაროთ იმ ადამიანს, რომელიც საავადმყოფოშია უამრავი დაზიანებით და სიხარულითაა აღვსილი იმით, რომ მკურნალობს ძალიან კარგი და მცოდნე ექიმი. საავადმყოფო, რომელშიც იგი იმყოფება, შესანიშნავადაა აღჭურვილი. მის აქ მოხვედრამდე ამ ექიმმა უამრავი პაციენტი განიკურნა და იცის რა ამის შესახებ, მიუხედავად თავისი მძიმე ჭრილობებისა, ხარობს, რომ საიმედო ხელშია მისი ჯანმრთელობა. სიხარული, რომელიც ადამიანს შეიძლება მისცეს ამ სოფელმა მხოლოდ გარეგნულია და დამოკიდებულია გარეგან გარემოებებზე. დავუშვათ, ჩვენ გვაქვს შესანიშნავი, მეგობრული ოჯახი, ჩვენ კარგად ვსწავლობთ, ან წარმატებულნი ვართ სამუშაოზე ან ცხოვრებაში, კეთილგანწყობილ გარემოში ვართ. ეს ყველაფერი დადებითად მოქმედებს ჩვენს გარეგან ადამიანზე და იწვევს ჩვენში სიხარულისა და ბედნიერების განცდას. ხოლო თუკი გარემო პირობები დამამძიმებელია და ადამიანის ცხოვრება აღსავსეა მწუხარებებით, მისი სულიც განიცდის მათ გავლენას, მოწყენილია და დარდობს. ხოლო ქრისტიანებთან, რომელნიც სულიერად ცხოვრობენ, სულ სხვა რეაქციას ვიხილავთ. ქრისტეს მოწამე, თავისი რწმენის ზომის მიხედვით თავისუფლდება გარეგანი ზემოქმედების გავლენისაგან, მაშინაც კი, როცა მისი ცხოვრება აღსავსეა მწუხარებითა და სიმძიმეებით. მაშინაც კი, თუ ასეთ ადამიანს «აღგავენ პირისაგან მიწისა», მისი შინაგანი სიხარული და მშვიდობა მასთან დარჩება, რადგან ისინი მისი შინაგანი არსის ნაწილებია. ეს სიხარული, რომელიც სულიწმიდის მადლით იკვებება, გარდამოედინება ადამიანის სიღრმიდან და «გადმოიღვრება» გარეთ, განმსჭვალავს რა ადამიანს მთლიანად, სულის სიღრმემდე. ამას ამტკიცებენ წმიდა მოღვაწენი, რომელნიც, მიუხედავად იმისა, რომ დევნულებაში იყვნენ, სიღატაკეში ცხოვრობდნენ, დაეხეტებოდნენ უდაბნოებში, ცხოვრობდნენ მღვიმეებში, არაადამიანურ შევიწროებასა და ტანჯვას განიცდიდნე, – შინაგანად იმყოფებოდნენ სიხარულსა და სულიერ სიმშვიდეში. როცა ადამიანი გონივრულად და სწორად იწყებს სულიერ ცხოვრებას, მყისიერად იწყება მასში საღმრთო მადლის მოქმედება. ბუნებრივია, რომ ეს გზა მოითხოვს დიდ ბრძოლას, ღვაწლს და მოთმინებას. ამ გზაზე მოღვაწეს სჭირდება დიდი სიმტკიცე და რა თქმა უნდა, უეჭველი რწმენა იმისა, რომ ყოვლადმოწყალე და მოსიყვარულე ღმერთი არასოდეს მიატოვებს მას, შეეწევა, განამტკიცებს, განკურნავს და განკურნებულს თავისთან ამყოფებს, ამინ!
სპეციალურად საიტისთვის თარგმნა: ხათუნა წითლიძემ